Κύστη ωοθήκης
Τι είναι η κύστη ωοθήκης;
Η κύστη ωοθήκης είναι μια συχνή παθολογική κατάσταση που απασχολεί μεγάλο αριθμό γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Παρά τη συχνότητά τους, οι κύστεις είναι τις περισσότερες φορές καλοήθεις. Ωστόσο, ορισμένες μπορεί να είναι κακοήθεις ή να εξελιχθούν στην πορεία σε καρκίνο. Συνήθως είναι ασυμπτωματικές και διαγιγνώσκονται κατά τον ετήσιο υπερηχογραφικό έλεγχο στο γυναικολογικό ιατρείο.
Τι προκαλεί μια κύστη και ποιοι είναι οι πιο συχνοί τύποι;
Μια κύστη σχετίζεται με την απουσία της ωορρηξίας, είτε με παθολογικές καταστάσεις, όπως π.χ. την ενδομητρίωση. Οι κύστεις ωοθηκών μπορούν να χωριστούν γενικά σε δύο κύριες κατηγορίες: σε λειτουργικές και μη λειτουργικές. Ο διαχωρισμός αυτός βασίζεται στην αιτία τους και βοηθά τον γιατρό να κατανοήσει καλύτερα την αιτία και τη φύση της κύστης, επιτρέποντας έτσι τη σωστή διάγνωση και θεραπεία.
Οι λειτουργικές κύστεις είναι το αποτέλεσμα της απουσίας της ωορρηξίας, ενώ συχνά είναι προσωρινές και συνήθως υποχωρούν μόνες τους χωρίς την ανάγκη ιατρικής παρέμβασης μέσα σε 6-8 εβδομάδες.
Αντίθετα, οι μη λειτουργικές κύστεις δεν σχετίζονται με την ωορρηξία, αλλά δημιουργούνται από άλλες αιτίες, όπως την ενδομητρίωση, ή την παραμονή εμβρυικών κυττάρων στην ωοθήκη, όπως τη δερμοειδή κύστη, που δεν υπο-χωρούν μόνες τους, σπάνια μπορούν να μετατραπούν σε κακοήθεια και συχνά χρήζουν αφαίρεσης.
Τέλος, οι κύστεις που φαίνονται ύποπτες για καρκίνο στο υπερηχογράφημα αφορούν διηθητικά ή μη νεοπλάσματα των ωοθηκών. Ιδιαίτερα οι όγκοι οριακής κακοήθειας ενοχοποιούνται για το 14-15% των όγκων που αναπτύσσονται στις ωοθήκες. Στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων διαγιγνώσκονται σε αρχικό στάδιο και έχουν εξαιρετική πρόγνωση αλλά απαιτούν άμεση χειρουργική διερεύνηση.
Ποια είναι τα συμπτώματα για την κύστη ωοθήκης;
Τα συμπτώματα μπορεί να μην είναι ξεκάθαρα. Άλλωστε, οι περισσότερες κύστεις είναι ασυμπτωματικές. Ωστόσο, η παρουσία μιας κύστης στην ωοθήκη, ιδιαίτερα όταν αυτή έχει μεγάλο μέγεθος, χρήζει πάντοτε διερεύνησης και μπορεί να ευθύνεται για συμπτώματα, όπως τα παρακάτω:
Πόνος και δυσφορία στο κατώτερο κοιλιακό τοίχωμα
Διαταραχές στην περίοδο (ένταση και διάρκεια)
Έντονος πόνος μπορεί να παρατηρηθεί αν υπάρχει ρήξη της κύστης ή αιμορραγία εντός αυτής.
Ξαφνικός, έντονος πόνος στο κατώτερο κοιλιακό τοίχωμα. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται συστροφή της κύστης
Πιεστικά φαινόμενα στα γύρω όργανα, όπως στην ουροδόχο κύστη ή στο έντερο, προκαλώντας συχνουρία και δυσκοιλιότητα.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της κύστης περιλαμβάνει την κλασσική γυναικολογική εξέταση, πιθανές εξετάσεις αίματος και φυσικά υπερηχογράφημα. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις ή όταν υπάρχει υποψία για κακοήθεια, μπορεί να γίνει λαπαρο-σκόπηση. Σε πολύ επιλεγμένες περιπτώσεις, όπου χρειάζεται περισσότερη ακρίβεια στην απεικόνιση ή όταν το υπερηχογράφημα δεν δίνει σαφή εικόνα, μπορεί να γίνει Μαγνητική Τομογραφία για λεπτομερή ανάλυση της κύστης και τη λήψη επιπρόσθετων πληροφοριών, χωρίς ωστόσο να είναι ανώτερη του υπερήχου.
Ποια είναι η θεραπεία τους;
Παρακολούθηση
Οταν η κύστη έχει μικρό μέγεθος και δεν έχει ύποπτα χαρακτηριστικά στο υπερηχογράφημα, απαιτείται κλινική αξιολόγηση, υπερηχογραφικός έλεγχος και μέτρηση των καρκινικών δεικτών σε τακτικά χρονικά διαστήματα, γιατί, όπως αναφέραμε, υπάρχει η τάση να υποχωρεί αυτόματα σε μερικές εβδομάδες. Ορισμένες φορές, θα χορηγηθούν και αντισυλληπτικά δισκία προκειμένου να υποχωρήσει πιο γρήγορα.
Χειρουργική αφαίρεση κύστης ωοθήκης
‘Οταν η κύστη έχει μέγεθος πάνω από 5 εκατοστά θα πρέπει να διενεργείται λαπαροσκόπηση και να γίνεται πλήρης αφαίρεση της κύστης προσεκτικά και μέσα σε σάκο χωρίς να διανοιχθεί ή να ρηχθεί. Στη συνέχεια, μπορεί να αποσταλεί για άμεση εξέταση (ταχεία βιοψία) κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης και έτσι να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα με βάση τη διάγνωση. Εάν πρόκειται για καρκίνο, μπορεί να χρειαστεί να γίνει ανοιχτό χειρουργείο ή και να ολοκληρωθεί λαπαροσκοπικά ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας, το στάδιο και την έκταση της νόσου, την επιθυμία για τεκνοποίηση, την κατάσταση της υγείας της, τον είδος του όγκου και την αναμενόμενη νοσηρότητα που μια μεγάλη επέμβαση μπορεί να επιφέρει.
